گام به گام فصل 6 علوم هفتم
گفت و گو صفحه 47 علوم هفتم
در گروه خود درباره اینکه چرا مقدار بارندگی در شهرهای کشورمان با هم فرق دارد، گفت‌وگو کنید.
پاسخ: عوامل مؤثر بر میزان بارندگی عبارتند از: ارتفاع از سطح دریا و فاصله از دریا، عرض جغرافیایی، از آنجا که این عوامل در شهرهای مختلف با هم فرق می‌کند پس میزان بارندگی در آن ها نیز متفاوت است.
آزمایش کنید صفحه 47 علوم هفتم
وسایل و مواد: بشر 2 عدد، مقداری نایلون، کش و یخ
روش آزمایش
1- دو ظرف شیشه‌ای (بشر یا لیوان) بردارید. یک سوم حجم یکی از ظرف‌ها را با آب گرم پرکنید و ظرف دیگر را خالی بگذارید.
2- دهانه هر دو ظرف را با پوشش نایلونی ببندید و روی پوشش نایلونی قطعات یخ بریزید؛ سپس مشاهدات خود را یادداشت کنید.
3- در کدام ظرف باران تشکیل می‌شود؟ در کدام لیوان ابر و باران تشکیل می‌شود؟ علت آن را توضیح دهید.
پاسخ: ظرف اول (آب گرم) به دلیل اینکه سه شرط تشکیل باران را دارد. یعنی تبخیر و سطح جامد و سرد (پوشش نایلونی با قطعات یخ) پس ابر تشکیل می‌شود.
در کدام لیوان ابر و باران تشکیل می‌شود؟ علت آن را توضیح دهید.
پاسخ: در ظرف خالی ابر و باران تشکیل می شود، بخار آب موجود در هوای محبوس در ظرف، در مجاورت پوشش نایلونی که قطعات یخ روی آن قرار دارد، به مایع تبدیل می‌شوند، اما این قطرات از آنجا که تعداد ذرات بخار موجود در ظرف خالی بسیار کم تر از ظرف حاوی آب گرم است، آن قدر کوچک هستند که به پایین نمی‌افتند. تعداد کمی از ذرات مایع که فاصله کمی از هم دارند، به یکدیگر می‌پیوندند و باران تشکیل می‌دهند. بقیه‌ی ذرات مایع در فضای بالای ظرف معلق مانده و تشکیل ابر می‌دهند. به این ترتیب در ظرف خالی ابر و باران تشکیل می‌شود.
فعالیت صفحه 48 علوم هفتم
در یک روز بارانی با استفاده از یک ظرف و خط‌‌کش میزان بارندگی را در محل زندگی خود اندازه گیری کنید. اگر این آزمایش را با چند ظرف مختلف انجام دهید، چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
راهنمایی: در صورت عدم بارندگی از آب پاش استفاده کنید.
پاسخ: در ظرف‌های مختلف عددهای متفاوتی برای ارتفاع بدست می‌آید. شکل ظرف و اندازه قاعده آن در ارتفاع آب مؤثر است. در نتیجه برای اندازه‌گیری میزان بارندگی، باید از ظرف‌های استاندارد استفاده کرد.
اطلاعات جمع‌آوری کنید صفحه 48 علوم هفتم
در یک فعّالیت گروهی درباره بارور کردن ابرها و تشکیل باران مصنوعی تحقیق، و نتیجه را به کلاس گزارش کنید.
پاسخ: تولید باران با استفاده از هر عمل مصنوعی که با تحریک و تغییر در فرآیندهای درونی ابر همراه باشد، باروری ابر نامیده می‌شود. هدف از باروری ابرها، افزایش میزان بارندگی است. برای ایجاد باران مصنوعی، باید عوامل ابر، رطوبت، دما و سایر شرایط جوی فراهم باشند. باروری ابرها معمولاً با اضافه کردن موادی خاص (که عامل باروری نام دارند) انجام می‌شود. مهم‌ترین ماده در عملیات باروری ابرها، یدید نقره است.
امروزه از روش‌های گوناگونی برای تولید باران از طریق تقویت و تغلیظ بخار آب در اتمسفر استفاده می‌شود. برای باروری ابرها از دو روش هوایی و زمینی استفاده می‌شود.
روش هوایی که بیشتر مناسب فصل تابستان است و در آن مواد لازم را با استفاده از هواپیما به ابر تزریق می‌کنند، خود به سه شکل انجام می‌شود:
- باروری در پایه‌ی ابر
- باروری درون ابر
- باروری تاج ابر
روش زمینی هم بیشتر مناسب فصل زمستان و مناطق کوهستانی است. هوای مرطوب، موقع صعود از کوه‌ها سرد شده و ابر تشکیل می‌شود. اگر این روند به صورت طبیعی شکل بگیرد خیلی از این ابرها توانایی تولید باران را پیدا نمی‌کنند. بارور سازی این نوع ابرها با استفاده از رهاسازی هسته‌های یدید نقره توسط ژنراتورهای زمینی انجام می‌شود.
آزمایش کنید صفحه 48 علوم هفتم
وسایل و مواد: ظرف شیشه‌ای، مقداری ماسه و رس
روش آزمایش
1- در یک ظرف شیشه‌ای مقداری ماسه (حدود 70 درصد) و خاک رس (حدود 30 درصد) را با هم مخلوط کنید و سطح آن را به صورت شیب‌دار درآورید.
2- مقداری آب در قسمت بالای سطح شیب‌دار بریزید.
3- حرکت آب را با دقت مشاهده کنید و مسیر جریان آن را رسم کنید.
نتیجه مشاهده‌ها را در گروه خود به بحث بگذارید.
پاسخ: ذرات ماسه، درشت و ذرات خاک رس، ریز هستند. آب از لابه لای ذرات درشت راحت‌تر عبور می‌کند اما وقتی به ذرات ریز می‌رسد به سختی عبور می‌کند و یا برای پیدا کردن راهی برای نفوذ به درون خاک تغییر مسیر می‌دهد به این ترتیب مسیر جریان آب در خاک پر پیچ و خم و دارای انشعابات فراوانی است.
فعالیت صفحه 49 علوم هفتم
در بخشی از حیاط مدرسه که شیب‌دار است به وسیله آب پاش، پارچ یا… مقداری آب در چند نقطه نزدیک به هم در سطح زمین بریزید؛ سپس مسیر حرکت آب را رسم کنید.
پاسخ: رسم خود را با شکل زیر مقایسه کنید. آب از چند نقطه جریان پیدا می‌کند و بر اثر شیب کم‌کم در یک نقطه به هم می‌پیوندند که اصطلاحاً به ان چاله یا حوضه آبریز می‌گویند.
اطلاعات جمع‌آوری کنید صفحه 49 علوم هفتم
پاسخ: قزل‌آلا ، ماهی کپور ، ماهی سفید
اطلاعات جمع‌آوری کنید صفحه 50 علوم هفتم
شکل مسیر رود به عوامل زیادی بستگی دارد اما این سه عامل بیشترین تاثیر را دارند:
پاسخ: جنس خاک بستر رودخانه
عوامل طبیعی
گذر زمان
خود را بیازمایید صفحه 51 علوم هفتم
به نظر شما مهم‌ترین منابع آلوده کننده رودخانه ها کدام‌اند؟
پاسخ: الف) فاضلاب کارخانه ها، فاضلاب شهری، کود و سم کشاورزی و باران اسیدی
آلودگی رودخانه‌ها چه مشکلاتی را ایجاد می‌کنند؟
پاسخ: ب) از بین رفتن گیاهان، پرندگان، ماهی ها و بسیاری از دیگر جانوران، تخریب محیط زیست و آلودگی آب آشامیدنی و آسیب به خود انسان ها
جواب جدول صفحه 52 علوم هفتم
[table id=33 /]
جواب گفت و گو کنید صفحه 52 علوم هفتم
باره ی منابع آلوده کننده ی دریاها و دریاچه‌ها و تأثیر آنها بر محیط زیست در کلاس گفت و گو کنید.
از لحاظ نوع آلاینده به هشت دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شوند
1- مواد نفتی
2- فلزات سنگین
3- زباله‌های خطرناک
4- رسوبات
5- آلاینده‌های آلی (مواد آلی زائد)
6- آلاینده‌های حرارتی
7- میکرو ارگانیسم‌های مضر
8- آفت کُش‌ها و علف‌کُش‌ها
اطلاعات جمع‌آوری کنید صفحه 53 علوم هفتم
چگونه رزمندگان به منظور عبور از عرض رودخانه اروند از پدیده جزر و مد استفاده می‌کردند؟
پاسخ: شب‌های مهتابی که مد در خلیج فارس اتفاق می‌افتاد، نیروی گرانش ماه سبب پس رفتن آب رودخانه به سمت خلیج فارس می‌شد، در نتیجه عمق رودخانه کاهش چشمگیری پیدا می‌کرد و می‌توانستند از عرض رودخانه بگذرند.
PDF کتاب درسی علوم هفتم