گام به گام درس 12 مطالعات اجتماعی هشتم

نام درس: عصر طلایی

به روز رسانی شده در 9 دی 1400

فعالیت صفحه 70 مطالعات هشتم

✅ 1- با توجه به متن درس، آیا سلسله‌های ایرانی از نظر رابطه با خلافت عباسی و چگونگی به قدرت رسیدن، مانند هم بودند؟ مثال بزنید.
پاسخ: خیر – طاهریان و سامانیان به شرط پرداخت مالیات و حفظ حکومت به تأیید خلیفه رسیدند و مورد حمایت وی قرار گرفتند اما صفاریان – علویان طبرستان و آل بویه بدون اجازه خلفای عباسی حکومت خود را بر پا کردند و به هیچ شرایطی حاضر به اطاعت از عباسیان نبودند و با آنها دشمنی هم می‌کردند.

✅ 2- متنی را که از کتاب تاریخ سیستان انتخاب شده بخوانید. از این متن به چه نکاتی دربارهٔ رابطهٔ صفّاریان با خلافت عباسی پی می‌برید؟
پاسخ: نتیجه می‌گیریم که عباسیان حکومت را با حیله و نیرنگ بدست گرفته بودند و قابل اعتماد نیستند چون آنهایی که به عباسیان خدمت کرده بودند نهایتأ با بی‌رحمی عباسیان به قتل می‌رسند و به این دلیل صفاریان با آنها دشمن بودند.

فعالیت صفحه 73 مطالعات هشتم

✅ ٣- با توجه به نمودار خط زمان در صفحهٔ ۶٩ و نقشه‌های صفحهٔ ٧٠ و ٧١، جدول زیر را کامل کنید.

نام سلسله	دوره حکومت	مؤسس	پایتخت	قلمرو	اقدامات مهم
طاهریان	قرن ۳	طاهر بن حسین	نیشابور ومروه	خراسان وسیستان وطبرستان	نافرمانی نسبت به مأمون؛ موروثی شدن حکومت در خاندان طاهر؛ توسعهٔ کشاورزی و ترویج سوادآموزی
صفاریان	قرن ۳ و ۴	یعقوب لیث	زرنگ یا زرنج	سیستان ونواحی مجاور	تسلط یعقوب بر سیستان و تأسیس حکومت صفاری؛ برانداختن سلسلهٔ طاهریان؛ لشکرکشی به عراق و شکست از سپاه خلافت، شکست عمرو، جانشین یعقوب از سامانیان.
علویان طبرستان	۲۵۰- ۳۱۶ ق	حسن بن زید	آمل	طبرستان (گیلان و مازندران)	انتخاب حسن‌بن زید به رهبری توسط مردم طبرستان؛ نبرد با طاهریان، صفاریان، سامانیان و خلافت عباسی؛ ترویج فرهنگ شیعه
سامانیان	۳۹۵-۲۶۱ ق	امیر اسماعیل	بخارا	ماوراء النهر	تأیید حکومت امیر اسماعیل سامانی توسط خلیفه عباسی؛ شکست صفاریان و توسعه قلمرو سامانی؛ نبرد با علویان طبرستان؛ درگیری با آل بویه؛ ترویج زبان و ادب فارسی.
آل بویه	۴۴۷-۳۲۰ ق	پسران بویه (علی، حسن، احمد)	اصفهان	بیشتر ایران امروزی و شرق عراق	پسران بویه ولایات مرکزی و جنوبی ایران را تصرف کردند؛ بغداد را تصرف و بر خلافت عباسی تسلط یافتند؛ درگیری با سامانیان؛ ترویج فرهنگ شیعه؛ حمایت از دانشمندان و عالمان

به کار ببندیم صفحه 75 مطالعات هشتم

✅ 1- به طور گروهی با مراجعه به منابع مختلف از جمله دانشنامه‌ی شبکه‌ی رشد درباره یکی از اندیشمندان ایرانی مسلمان که در این درس نامبرده شده، مطالبی گردآوری کنید و به کلاس بیاورید.

پاسخ: محمد بن محمد بن عبیدالله التمیمی البلعمی معروف به ابوعلی بلعمی در بخارا متولد شده است و در ارتباط با دوران کودکی و ایام ابتدایی زندگی اش اطلاعات چندانی در دست نیست. علت شهرت او به بلعمى به خاطر انتساب او و نیاکان وى به بلعمان از قراء مرو بود.

ابوعلی بلعمی مورخ و ادیب ایرانی است که وزارت عبدالملک بن نوح و منصور بن نوح از پادشاهان سامانی را بر عهده داشته است و به دستور منصور بن نوح، تاریخ طبری را از عربی به فارسى ترجمه کرده است. بلعمى در این ترجمه بسیاری از موارد تاریخ طبری را تلخیص کرده و در موارد بسیاری از منابع دیگری استفاده کرد به گونه ای که کتاب او حکم تألیف جدیدی را پیدا کرده است.

تاریخ مرگ ابوعلی بلعمی چندان روشن نیست. همچنین ممکن است بلعمی اشعاری نیز سروده باشد که ‌مانند بسیاری از آثار کهن فارسی، متاسفانه اثری از آن به جای نمانده ‌است

✅ 2 – تصویری از یک اثر علمی یا هنری مربوط به قرن های سوم تا پنجم هجری پیدا کنید و به کلاس بیاورید.

بر عهده شما است

کتاب درسی مطالعات اجتماعی هشتم